Bật mí các loại gia vị ẩm thực Trung Quốc đặc trưng trong nấu ăn

Ẩm thực Trung Hoa nổi tiếng với sự tinh tế, đa dạng và chiều sâu hương vị khó trộn lẫn. Đằng sau những món ăn trứ danh như vịt quay Bắc Kinh, đậu phụ mapo hay gà Kung Pao chính là nghệ thuật sử dụng gia vị ẩm thực Trung Quốc một cách tài tình. Bài viết dưới đây Victoria Tour sẽ giúp bạn khám phá trọn vẹn các loại gia vị đặc trưng nhất, cách người Trung Quốc sử dụng chúng và cách bạn có thể ứng dụng vào căn bếp của mình.

Tổng quan về gia vị ẩm thực Trung Quốc

Trong văn hóa ẩm thực Trung Hoa, gia vị không chỉ đơn thuần để tăng hương vị mà còn mang ý nghĩa về “âm dương - ngũ hành”, giúp món ăn hài hòa, cân bằng và tốt cho sức khỏe. Những gia vị ẩm thực Trung Quốc thường kết hợp nhiều mùi cay, nồng, chua, mặn, ngọt để tạo nên chiều sâu hương vị.

Điểm đặc biệt của gia vị Trung Quốc là:

• Mỗi vùng miền (Tứ Xuyên, Quảng Đông, Thượng Hải, Bắc Kinh) đều có thói quen sử dụng gia vị khác nhau.

• Gia vị thường được phối hợp thành các lớp hương giúp món ăn đậm đà, dậy mùi.

• Nhiều gia vị có nguồn gốc từ thảo mộc, góp phần tạo nên hương vị độc đáo của nền ẩm thực này.

Xem thêm: Cẩm nang khám phá ẩm thực Trung Quốc với hương vị hấp dẫn

15 loại gia vị ẩm thực Trung Quốc đặc trưng

Ớt khô

Ớt khô là “linh hồn” của ẩm thực Tứ Xuyên với vị cay nồng đặc trưng. Chúng được rang, xào cùng dầu hoặc sử dụng để tạo nước sốt cay. Vị cay của ớt khô giúp món ăn thơm mạnh, kích thích vị giác và làm nổi bật các nguyên liệu khác.

Hồi

Hồi là loại thảo mộc có hình ngôi sao, mang mùi thơm ngọt, ấm áp. Đây là gia vị được dùng phổ biến trong các món hầm, món kho và nước dùng. Hồi giúp khử mùi tốt, đồng thời tạo hương vị dễ chịu, ấm bụng, rất phù hợp với các món ăn mùa đông. Đây cũng là thành phần quan trọng tạo nên ngũ vị hương truyền thống của gia vị ẩm thực Trung Quốc.

Tiêu

Tiêu trong ẩm thực Trung Quốc rất đa dạng, nhưng nổi bật nhất là tiêu Tứ Xuyên, loại gia vị tạo ra vị tê đặc trưng mà không nền ẩm thực nào khác có. Tiêu được rang chín để dậy mùi thơm rồi mới được dùng để xay hoặc ướp. Vị tê cay kết hợp cùng hương thơm mạnh khiến tiêu trở thành gia vị quan trọng trong nhiều món xào và món lẩu kinh điển.

Tỏi

Tỏi mang đến hương thơm mạnh mẽ và vị nồng ấm. Đây là gia vị được sử dụng gần như trong mọi món ăn Trung Quốc, từ xào, kho, chiên đến nước chấm. Tỏi phi thơm là bước đầu quen thuộc trong nhiều công thức, tạo nền hương hấp dẫn. Tỏi tươi giã hoặc băm còn được dùng để ướp thịt, giúp món ăn đậm đà và thơm hơn.

Gừng

Gừng là một loại gia vị vừa tạo hương thơm ấm nồng vừa có công dụng khử mùi tanh hiệu quả. Gừng xuất hiện nhiều trong các món hấp, món xào, món hầm hoặc nước dùng. Những lát gừng tươi khi được đập dập hoặc thái chỉ sẽ làm món ăn trong trẻo, thanh mát và tròn vị hơn. Trong văn hóa ẩm thực Trung Hoa, gừng còn được xem là biểu tượng của sức khỏe và sự cân bằng.

Hành lá 

Hành lá được sử dụng rộng rãi trong gia vị ẩm thực Trung Quốc vì có mùi thơm nhẹ, dễ chịu và phù hợp với nhiều món ăn. Người Trung không chỉ rắc hành lên món ăn mà còn dùng nó để làm dầu hành, một loại dầu thơm rất phổ biến. Hành lá có thể làm nền cho món xào, ướp thịt hoặc kết hợp với gừng, tỏi để tạo thành “bộ ba gia vị kinh điển”.

Giấm đen

Giấm đen có màu nâu đậm cùng hương thơm nồng và vị chua thanh xen lẫn chút ngọt. Đây là loại giấm nổi tiếng của vùng Sơn Đông và Giang Tô, thường dùng để pha nước chấm, trộn salad hoặc tạo hương vị đặc trưng cho các món sủi cảo. Khi kết hợp cùng đường và gừng, giấm đen tạo nên hương vị hài hòa rất khó quên.

Nước tương 

Nước tương là một trong những gia vị nền tảng của ẩm thực Trung Quốc, bao gồm hai loại: nước tương nhạt và nước tương đậm. Nước tương nhạt dùng để nêm, tạo vị mặn thanh, trong khi nước tương đậm được dùng để tạo màu nâu đẹp mắt và làm tăng độ đậm đà cho món ăn. Đây là gia vị không thể thiếu trong các món xào, kho và nước sốt.

Dầu ớt đỏ tương đậu (Doubanjiang)

Doubanjiang là loại sốt đặc trưng làm từ đậu lên men và ớt đỏ, có màu đỏ rực và vị cay mặn hài hòa. Đây là linh hồn của nhiều món Tứ Xuyên như mapo tofu hay lẩu cay mala. Doubanjiang mang đến chiều sâu hương vị mạnh mẽ, tạo nên sự khác biệt rõ rệt của gia vị ẩm thực Trung Quốc.

Sốt dầu hào

Dầu hào là loại sốt có vị mặn ngọt thanh nhẹ, được chiết xuất từ hàu. Khi được thêm vào món ăn, sốt dầu hào giúp tạo độ sánh nhẹ, làm món ăn bóng mượt và đậm đà hơn. Rau xào dầu hào hay bò xào dầu hào là những món kinh điển thể hiện rõ hiệu quả của loại gia vị này.

Sốt dầu mè

Dầu mè có mùi thơm béo rất đặc trưng, thường được dùng vào cuối quá trình nấu để giữ trọn vẹn hương thơm. Người Trung Quốc dùng dầu mè trong các món mì trộn, salad, nước chấm hoặc để rưới lên món ăn trước khi dọn. Hương thơm của dầu mè mang lại sự hấp dẫn khó cưỡng và làm món ăn thêm tròn vị.

Sốt sa tế

Sa tế kiểu Trung Quốc thường được làm từ dầu, tỏi, ớt, đậu phộng và đôi khi có thêm tôm khô. Loại sốt này có vị cay đặc trưng, béo nhẹ và hương thơm phong phú. Sa tế được dùng để chấm lẩu, ướp thịt hoặc xào hải sản. Đây là một trong những gia vị ẩm thực Trung Quốc dễ kết hợp và phù hợp nhiều món ăn khác nhau.

Tương đen

Tương đen mang vị ngọt nhẹ hài hòa cùng hương thơm tinh tế. Đây là loại sốt được sử dụng phổ biến trong các món Quảng Đông như vịt quay, sườn nướng, hoặc dùng làm nước chấm cho các món chiên. Với độ sánh và màu sắc đẹp mắt, tương đen giúp món ăn trở nên hấp dẫn hơn.

Sốt mận 

Sốt mận có vị chua ngọt nhẹ nhàng, phù hợp với các món chiên, nướng hoặc quay. Nhiều gia đình Trung Quốc sử dụng sốt mận để chấm hoành thánh chiên, gỏi cuốn hoặc làm sốt chua ngọt. Loại sốt này mang lại cảm giác thanh mát, giúp cân bằng vị béo và tạo hương vị hài hòa trong món ăn.

Sốt giấm gạo

Sốt giấm gạo hay giấm gạo trắng có vị chua thanh, mùi thơm nhẹ và được dùng trong các món trộn, món gỏi hoặc nước chấm. Đây là loại giấm giúp món ăn trở nên sáng vị, ít nồng và dễ ăn hơn. Giấm gạo là một phần không thể thiếu trong nhiều công thức chua ngọt của gia vị ẩm thực Trung Quốc.

Thói quen sử dụng gia vị của người Trung Quốc

Người Trung Quốc rất coi trọng sự hài hòa trong hương vị, vì vậy họ thường kết hợp nhiều loại gia vị trong một món ăn để tạo độ sâu và lớp hương phong phú. Các món ăn thường bắt đầu bằng việc phi thơm hành, tỏi, gừng để tạo nền hương, sau đó mới thêm nước tương, dầu hào hoặc các loại sốt khác. Ngoài ra, mỗi vùng miền lại có phong cách sử dụng gia vị riêng, tạo nên sự đa dạng đáng kinh ngạc trong gia vị ẩm thực Trung Quốc.

Xem thêm: Khám phá 8 trường phái ẩm thực Trung Quốc nổi tiếng nhất

Kết luận 

Gia vị là yếu tố cốt lõi tạo nên sức hút của ẩm thực Trung Hoa. Hiểu và sử dụng đúng gia vị ẩm thực Trung Quốc sẽ giúp bạn tạo ra những món ăn đậm đà, thơm ngon và mang chiều sâu văn hóa đặc trưng. Từ các loại sốt lên men đến thảo mộc truyền thống, từng gia vị đều góp phần viết nên câu chuyện đặc sắc của nền ẩm thực lâu đời này. Nếu bạn yêu thích nấu món Trung, hãy thử áp dụng những loại gia vị trên để trải nghiệm sự khác biệt trong từng hương vị.